Tricontinental’da yayınlanan 7 Mart 2021 tarihli “Uncovering the Crisis: Care Work in the Time of Coronavirus” başlıklı çalışmanın çevirisidir. Salgının bakım emeğini ve yeniden üretim faaliyetlerini nasıl dönüştürdüğünü taban örgütlenmelerinde yer alan kadınların ve transların deneyimlerine kulak vererek 4 ana başlıkta inceleyen bu araştırmanın ilk üç bölümünün çevirsini burada bulabilirsiniz. Tricontinental’in salgının sınıfsal ve toplumsal cinsiyet eksenindeki etkilerine yoğunlaşan araştırmalarına 5Harfliler’de yer vermeye devam edeceğiz. Bundan önceki Korona Şoku ve Patriyarka araştırmasının çevirisine buradan ulaşabilirsiniz.
4. Bölüm: Nesillerdir Arı Kovanına Çomak Sokuyoruz
Neoliberalizm on yıllardır aynı bedenlere yükleniyor. Uzun süredir farklı feminizmlerin bu tartışmayı politikleştirmesine rağmen, ücret temelli toplum krizi, ne işlerin eşitsiz dağılımını düzeltti ne de bunun hayatlarımızın önemli bir parçası olduğunu kabul etti.
Toplumun devamlılığını ve yeniden üretimini sürdürmede ev içi işlerin ve bakım emeğinin taşıdığı asli role ışık tutmak için uzun zamandır arı kovanına çomak sokan yoldaşlarımızın açtığı yolda yürüyoruz. Ev içi işin tanınması için verilen mücadelelerden, 1970’lerde Uluslararası Ev İşine Ücret Kampanyası’ndan (IWFHC)’nın ortaya çıkışına, Hindistan’da kişisel koruyucu ekipman (PPE) edinmek, itibar görmek ve emeklerinin karşılığını almak için mücadele eden Akredite Sosyal Sağlık Aktivistleri’ne (ASHA) ve Güney Afrika’da test kitleri, PPE ve daha iyi bir sağlık sistemi için mücadele eden hemşirelere kadar, bizden öncekilerin verdiği mücadeleler bugün aynı tartışmaları yeniden gündeme getirmek isteyen bizlere yol gösteriyor. Bunlar Thomas Sankara’nın da Burkina Faso’da üstesinden geldiği zorluklar. Sankara ev işlerini erkeklerin yaptığı bir dayanışma günü düzenledi. Amacı, gündemi kişisel alanın ötesine taşımak ve ev içindeki dinamikleri, emeği ve bunu sürdüren şiddet ve eşitsizlikleri politikleştirmekti. Bu mücadeleler Venezuela ve Ekvador yasalarında kendine yer buldu (birçok örnekten sadece ikisi) ve ev işleri ekonomik bir faaliyet olarak resmen tanındı.
Uzun zamandır süregelen eşitsizliklerin, haksızlıkların ve adaletsizliklerin toplumun iliklerine kadar nasıl vahşi bir şekilde işlediğini salgın gözler önüne serdi. Ücretli ya da ücretsiz, evde ya da ev dışında çalışan, bitmek bilmeyen mesai saatlerine maruz kalan bedenlerin ve hayatların gördüğü baskılar daha da arttı. Sokağa çıkma kısıtlamaları, karantina önlemleri ve hareketliliğin kısıtlanması bir iş gününden diğerine yetişen, işçi hakları tanınmayan, evsiz kalan veya konut ya da toprak güvencesizliğinden etkilenenler için yıkıcı sonuçlara neden oldu. Sağlık krizine küresel bir çözüm olarak alınan karantina önlemleri şiddet, tahakküm ve sömürü biçimlerini pekiştiren aile yapısını daha da sağlamlaştırdı.
Zor zamanlardan geçerken hayatın devamlılığını sağlayan ağlar güçlenir, direniş biçimleri değişen gerçekliğe uyum sağlar ve dayanışma sağlanır. Şikayetler dillendirilir, toplumun travmaları görünür hale gelir, kan bağına dayalı akrabalık ilişkileri yerine politikalara ya da yaşanılan çevreye dayalı ilişkiler kurulur. Bu yalnızlaştırıcı sistemle karşı karşıya kalan kadınlar ve LGBTQ+’lar farklı mekanlarda kendine yer bulur ve mücadele alanlarına yeni anlamlar katar: Bakımını sağladıkları kişiyi getirdikleri park, aş ocakları, mahalledeki bir sokağın köşesi, otobüs durağı, köşedeki dükkan ve okul kapıları hep beraber bir şeyler inşa edebileceğimiz cephelere dönüşür.
Bu sürecin bir parçası olarak, ev dediğimiz mekan politikleştirilir, evin sınırları çözülür ve akışkan hale gelir. Hegemonik “mutlu ev” imgesi, ataerkil şiddetin pekiştirildiği esas alan olarak açığa çıkar. Evdeki eşitsiz, cinsiyete dayalı iş bölümü evin dışında da devam eder. Bu durumu değiştirmek için sorunun köküne inmeli, duygusal bakım bağlarını güçlendirmeli ve ataerkil ailenin yapısının izlerini yeniden sürmeliyiz. Evi ve ev içindeki rolleri sorgulamak bu süreç ve dinamiklere karşı çıkmanın ayrılmaz bir parçası olmakla beraber, evin sınırlarını genişletmek için de gereklidir. Evin sınırlarını genişletmeli, farklı sorumluluk ve ilişki biçimleri yaratmalıyız.
Bu çalışmada bazı ortak temaları tanımladık: Bir tarafta evde, mahallede ve işte başkalarının ihmal ettiği şeylerin devamlılığını sağlayabilmek için verilen bakım emeğinin artması ve bunların kadın işi olarak görülmesi, diğer tarafta kolektif bilinç sayesinde koşullara ve vaziyetlere yeni bir anlam kazandıran günlük direnişler. Alışılagelmiş kurallara, sessizliğe ve zulme kahkahayla, birbirimize sarılarak, hatta danslarla ve şarkılarla karşı çıkıyoruz. Direniş biçimlerinin çatlaklarında başka mümkün dünyalar yaratılıyor ve yeniden kuruluyor. İçinde bulunduğumuz krizin boyutunu feminist ve kolektif bir bakış açısıyla ele alarak hayalini kurduğumuz yeni bir hayatı inşa ediyoruz.
Mara Valdés, Birbirine destek olan kadınlardan daha güçlü kadın yoktur, Buenos Aires Eyaleti, 2020.
Teşekkürler*
Bu çalışma, Mapeos Feministas (Feminist Haritalama) kolektifi ve Tricontinental: Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü (Arjantin) işbirliğiyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya katkıda bulunan taban örgütlerinden gelen feministler: Ana Julia Bustonas (düşünür, profesör ve araştırmacı); Camila Baron (ekonomist ve Página 12 gazetesinin Feminist Eki’nde yazar); Magdalena Roggi (sosyolog, profesör ve halk eğitimcisi); Josefina Roco (Uluslararası ve Kültürlerarası Çalışmalar doktoru); ve Maisa Bascuas (siyaset bilimci, profesör ve Tricontinental: Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü bünyesinde araştırmacı).
Bu çalışmayı hazırlarken kolektif bakım emeğini ve zorluklarını konuştuğumuz toplum koruyucuları: Janet Mendieta (Arjantinli İşçiler Merkez Sendikası / Central de Trabajadores Argentino), Lucero Ayala ve Shirly Britchez (Onur İçin Halk Hareketi / Movimiento Popular La Dignidad), María Benitez (Taban Örgütleri Federasyonu / Federación de Organizaciones de Base), Lourdes Durán (Soldati Feminist İttifakı / Asamblea Feminista de Soldati), Analía Jara (La Enramada, ‘birbiri etrafına dolaşmış dallar’), Luz Bejerano (Arjantin Trans Hareketi / Movimiento Transexual Argentino), ve Silvia Campo (Encuentro de Organizaciones, meaning ‘bir araya gelen çok sayıda sosyal örgüt’).
Mücadele alanı olarak evi tartıştığımız yoldaşlar: Rita Cabrera; Pamela Cutipa (seks işçisi); Mariana Rojas ( Nuestra América ‘Bizim Amerikamız’ örgütü üyesi); Marta Dillon (gazeteci ve Ni Una Menos ‘Bir Kişi Daha Eksilmeyeceğiz’ üyesi); Estefi Barone; Sofia De Luca Bustos; Arjantin Ulusal Bilimsel ve Teknik Araştırma Konseyi’nden (CONICET) Paula Aguilar; Rocío Liébana (Mala Junta / ‘Kötü Örnek’); Ileana Fusco (Casa Anfibia / Amfibik Ev); ve Rubi Fagioli (Colectiva Caracola / ‘Salyangoz Kolektifi’).
Arjantin, Bolivya ve İspanya’dan “robot kızı” tartıştığımız ev işçileri ve bakım emekçileri: Evelyn Cano ve Mercedes (Nordelta İşçi Kolektifi, Arjantin); Delia Colque (Ni Una Migrante Menos, Bolivia / Bir Göçmen Daha Eksilmeyeceğiz – Bolivya); Pilar Gil Pascual ve Liz Quintana (Trabajadoras No Domesticadas, Euskal Herría / Evcilleştirilmemiş İşçiler – Bask Bölgesi); ve Rafaela Pimentel Lara (Domestic Territory – Madrid) Arjantin, Bolivya ve İspanya’nın farklı bölgelerinden gelen ev işçileri ve bakım emekçilerinin çeşitli sorunlarını, deneyimlerini ve duygularını derlememizde önemli rol oynadılar.
Kaynakça**
Carrasco, Cristina, ed. Con voz propia. La economía feminista como apuesta teórica y politica [With Our Own Voice. The Feminist Economy as a Theoretical and Political Bet]. Madrid: La Oveja Roja, 2014.
Carrasco, Cristina, Cristina Borderías, and Teresa Torns, eds. El trabajo de cuidados. Historia, teoría y políticas [Carework: History, Theory, and Politics]. Madrid: Catarata, 2011.
Colectivo IOÉ. Mujer, inmigración y trabajo [Women, Immigration, and Work]. Madrid: Ministerio de Asuntos Sociales, 2001.
Federici, Silvia. Revolution at Point Zero: Housework, Reproduction, and Feminist Struggle. Brooklyn/Oakland: Common Notions/PM Press, 2012.
Federici, Silvia. Patriarchy of the Wage: Notes on Marx, Gender, and Feminism. Oakland: PM Press, 2021.
Federici, Silvia and Arlen Austen. Wages for Housework – The New York Committee 1972-1977: History, Theory, Documents. Brooklyn: Autonomedia, 2017.
Fraser, Nancy. ‘Contradictions of Capital and Care’. New Left Review no. 100 (July/August 2016).
Gago, Verónica. La potencia feminista. O el deseo de cambiarlo todo [Feminist Power. Or the Desire to Change Everything]. Buenos Aires: Tinta Limón, 2019.
Gonzalez Reyes, María, Emma Gascó, and Yayo Herrero. La vida en el Centro: Voces y relatos ecofeministas [Life in the Centre: Ecofeminist Voices and Reports]. Madrid: Libros en Acción, 2019.
James, Selma and Mariarosa Dalla Costa. The Power of Women and the Subversion of the Community, 3rd edition. Bristol: Falling Wall Press, 1975.
Larguía, Isabel and John Doumolin. Towards a Science of Women’s Liberation: An Analysis from Cuba. London: Red Rag Collective, 1971.
Moscoso, Mafe. ‘Guayaquil, the “Colonial” Virus’. The Rosa-Luxemburg-Stiftung, 5 April 2020.
Navarro Trujillo, Mina and Raquel Gutiérrez. “Claves para pensar la interdependencia desde la Ecología y los Feminismos” [Keys for Thinking about Interdependence through Ecology and Feminism]. Bajo el Volcán, no. 28, March–August 2018.
Ministry of Labour, Employment and Social Security (Buenos Aires). Condiciones de empleo, trabajo y salud de Trabajadoras Domésticas de Casas Particulares. Resultados de la ECETSS 2018 [Labour, Employment, and Health Conditions for Domestic Workers in Private Homes: Results from the ECETSS 2018]. April 2018.
Parello Rubio, Sonia. Mujer, inmigrante y trabajadora: la triple discriminación [Woman, Immigrant, and Worker: Triple Discrimination]. Barcelona: Anthropos, 2003.
Pérez Orozco, Amaia. Subversion feminista de la economia [Feminist Subversion of the Economy]. Madrid: Traficantes de Sueños, 2014.
Quintana, Liz y Roco, Josefina. “Trabajo doméstico | Detrás de la chica robot” [Domestic Work: Behind the Robot Girl]. El salto, 31 December 2019.
Roco, Josefina. Trabajadoras no Domesticadas. Diagnóstico Participativo y Plan de Acción Integral [Undomesticated Workers: Participative Diagnostic and Comprehensive Action Plan]. Bilbao: Mundubat Fundazioa, 2018.
Rubin, Gayle. ‘The Traffic in Women: Notes on the “Political Economy” of Sex’. In Toward an Anthropology of Women, edited by Rayna R. Reiter, 157–210. New York: Monthly Review Press, 1975.
Tricontinental: Institute for Social Research. CoronaShock and Patriarchy. 5 November 2020.
Tricontinental: Institute for Social Research. Health Is a Political Choice. 9 June 2020.
*Editörün notu: Teşekkür bölümü de gösteriyor ki Tricontinetal sosyal araştırmalarını sahada çalışan feministleri, kadın örgütlerini ve mahalle ve ev işçisi kadınları merkeze alarak yürütüyor. 5Harfliler’de ikincisini yayınladığımız Tricontinental araştırmaları, ev içi emek, bakım emeği, feminist mücadele açısından Latin Amerika odağında olup bitenleri mercek altına almamızı sağlamakla birlikte, birer araştırma projesi olarak da başka coğrafyalarda, mesela Türkiye’de feminist araştırma yöntemlerine dair de ilham olur diye umuyoruz.
** Editörün notu: Kaynakçanın, bakım emeği üzerine düşünenler ve çalışanlar için faydalı olması dileğiyle.
Görsel: PowerPaola, İsimsiz, ilk olarak Página 12’de basılmıştır, Şubat 2020.
