Megan Shutzer yönetmenliğindeki belgesel sayesinde Zanzibar’daki çok az sayıda kadın futbol takımından biri olan Yeni Nesil Kraliçeler’i tanıyoruz.

KÜLTÜR

Kendine Ait Bir Saha

Pera Film “Altın Madalya: Sporda Kadın” programı kapsamında gösterilen Yeni Nesil Kraliçeler: Bir Zanzibar Futbol Öyküsü adlı belgeselle ilgili 5Harfliler yazarlarından Denzi Deng‘in değerlendirme yazısıdır.

 

Futbol oynamak isteyen kadınlar, dünyanın her yerinde zorluklarla karşılaşıyor, toplumdaki kalıplaşmış yargılara ve kurumsal eşitsizliklere karşı mücadele ediyorlar. 2015 yapımı Yeni Nesil Kraliçeler: Bir Zanzibar Futbol Öyküsü belgeseli de Zanzibarlı kadın futbolcuların mücadelesinden bir kesit sunuyor bize.

 

Megan Shutzer yönetmenliğindeki belgesel sayesinde Zanzibar’daki çok az sayıda kadın futbol takımından biri olan Yeni Nesil Kraliçeler’i tanıyoruz. Belgesel kısa bir zaman dilimini aktarıyor; yıllar öncesine uzanan çabaların belki de yeni yeni sonuç vermeye başladığı, Tanzanya milli takımına oyuncu seçmek için düzenlenen Copa Coca Cola’ya Zanzibar’dan ilk kez bir kadın futbol takımının katıldığı, futbolcuların ve teknik ekibin umut dolu olduğu bir dönemi…

 

Doğu Afrika’da yer alan, dış işlerinde Tanzanya’ya bağlı yarı-özerk bu bölgede nüfusun yüzde 99’u Müslüman. Belgesel boyunca kadınların futbol oynamasına karşı çıkan birtakım erkekleri ve hemen ardından futbol sevgilerinin dinî inançlarıyla çelişmediğini söyleyen kadınları izliyoruz. “Biz şiddet uygularsak kadınlar kendilerini savunabilirler ama karşılık veremezler ve spor yapamazlar” diyen adama karşı oynuyor Zanzibarlı kadınlar, hareket özgürlüklerini kısıtlayan erkeklere karşı top koşturuyorlar. Takımın kalecisi, futbol oynamayı bırakmadığı için eşinin ondan ayrıldığını anlatıyor. Anlatırkense hâlâ futbol sahasında. Çünkü vazgeçmeye niyeti yok.

 

 

Zanzibarlı kadınlar küçükken sokakta erkeklerle futbol oynasalar da bir noktada kenar çizgisine çekilmek zorunda kaldıklarını anlatırken aslında dünyanın pek çok yerinde çeşitli gerekçelerle futbol sahasından uzaklaştırılan tüm kız çocuklarının ortak hafızasına sesleniyorlar. Ve yine onların örneğiyle görüyoruz ki futbol oynamayı bırakmayan bir kız çocuğu, pek çok engele ve olanaksızlığa rağmen sadece oyunda kalarak bile büyük bir iş başarıyor. Filmin yönetmeni Shutzer, çalışmak için geldiği Zanzibar’da Yeni Nesil Kraliçeler’le tanışmış. Küçükken futbol oynayacak alan bulamamak, erkeklerin arasında tek kız çocuğu olmak gibi ortaklıklar sebebiyle takıma girmek istemiş ve bir süre Yeni Nesil Kraliçeler’de oynamış.[1] Takım olarak halk arasında az çok tanınmış olsalar da Yeni Nesil Kraliçeler, antrenman için boş saha bulmakta hâlâ zorlanıyorlar ve hatta bazen erkekler tarafından sahadan kovuluyorlar. Takım yöneticisi Leila, 2008’den beri düzenli oynamalarına rağmen federasyon tarafından kadın futboluna tahsis edilen bir saha olmadığından şikayet ediyor. Kadınların kendilerini gerçekleştirebilmek için ihtiyaç duyduğu özel alan bu kez futbol sahasında cisimleşiyor.

 

Zanzibar kadın futbolu tarihi 1988’de başlıyor. İsveç’ten gelen takımla dostluk maçı yapacak bir kadın futbol takımı olmadığı için farklı spor dallarından kadınlar çağrılarak bir takım kuruluyor. Zanzibarlı kadınlar maçı 16-0 kaybetse de oyundan çok keyif alıyorlar ve özellikle o dönem badminton oynayan Nasra Juma’nın çabaları sayesinde Zanzibar’ın ilk kadın futbol takımı Women Fighters kuruluyor. Kadın savaşçılar anlamına gelen takım ismini seçmelerinde o dönem erkeklerden gelen «siz normal kadın değilsiniz, ahlaksızsınız, evlenemeyeceksiniz» gibi bildik tepkiler etkili olmuş.[2]

 

Belgesel bize Nasra Juma’yı tanıma şansı da veriyor; Zanzibar’da futbol oynayan ilk kadınlardan olan Juma, hâlâ koçluk yapıyor ve ilk okullarda kız çocuklarının da futbol oynayabilmesi için mücadele ediyor. Yeni Nesil Kraliçeler’in kaptanı ve Tanzanya milli takım oyuncularından Sabaha’nın futbol hayatına devam edebilmesinde de Juma’nın büyük payı var; Sabaha’nın annesi, geleneksel kıyafetler yerine şortla oynanan bu oyunu tasvip etmezken Juma evlerine kadar gidip aileyi ikna etmiş. Böylece belki de Zanzibar’ın en iyi futbolcusu olan Messi lakaplı Sabaha hâlâ oyunda.

 

 

Belgeselin odağında, hazırlık süreci ve sonrasında yaşananlarla birlikte Yeni Nesil Kraliçeler’in ilk turnuva deneyimi var. Turnuvanın sonucu izleyiciye sürpriz olsun ancak uzun vadede bu deneyim, Zanzibar kadın futbolu açısından geliştirici olmuş. Artık Zanzibar’da dört takımdan oluşan bir kadınlar ligi var. FIFA’nın bağımsız bir katılımcı olarak tanımadığı bölge halkı yine de bu turnuvada hem kadın hem erkek takımıyla Zanzibar’ın başarılı sonuçlar almasını istiyor. Futbol oynaması mekruh görülen kadınlar halktan ve medyadan ilgi görüyor, Zanzibar’ı layıkıyla temsil etmeleri bekleniyor ve bir anda kültür elçisine dönüşüyorlar. Belgeselin bizi bıraktığı noktadan sonra 2016 yılında Tanzanya’da 12 takımın yer aldığı bir kadınlar ligi kurulmuş ve geçtiğimiz ocak ayında bir bira markasıyla sponsor anlaşması yapılmış. FIFA dünya sıralamasında 102’nci sırada yer alan Tanzanya’da ve büyük ölçüde buna bağlı olarak Zanzibar’da kadın futbolunun önü açık görünüyor.

 

Kadın, sporcu ve Müslüman kimliklerin aynı anda bir bedende barınabildiğini göstermek için bu filmi çektiğini söyleyen Shutzer, filmini dünyanın dört bir yanındaki kız çocuklarına adıyor. Zanzibar’ın kültürünü ve bu ortamda futbol oynamanın zorluklarını Zanzibarlı kadınların kendi ağzından dinlediğimiz belgesel uluslararası pek çok film festivalinde gösterilmiş. Fragmanına şu linkten ulaşabileceğiniz filmi Pera Müzesi’nin hazırladığı Altın Madalya: Sporda Kadın seçkisi kapsamında gösterildi.

 

 

[1] https://www.autostraddle.com/the-new-generation-queens-a-zanzibar-soccer-story-294174/

[2] https://vimeo.com/80793663

YAZARIN DİĞER YAZILARI

MEYDAN

YQueer Olympix 2021 Yaşandı!
Queer Olympix 2021 Yaşandı!

Türkiye’nin birçok farklı şehrinde spor aktivizmi yapan lubunyaları bir araya getiren Queer Olympix, geçtiğimiz hafta sonu tüm baskı ve yasaklamalara rağmen gerçekleşti.

MEYDAN

YBoğaziçi “Kayyuma Nakka” Diyor
Boğaziçi “Kayyuma Nakka” Diyor

Üniversiteler kayyumların değildir, onlar gidecek ve bizler kalacağız. LGBTİ+’lar da bu mücadelenin en görünür öznelerinden biri olarak var oldular ve var olacaklar.

MEYDAN

YLezbidüş ile Röportaj: “Düşlerden Tarih Yazmak”
Lezbidüş ile Röportaj: “Düşlerden Tarih Yazmak”

Hayal kurmak eylemini hayal edemeyeceğimiz bir şeyi hayal etmek diye mi anlıyoruz acaba? Peki sizce hayal kurmak nedir?

MEYDAN

YDEMOS ile Pandemiye Toplumsal Cinsiyet Lensinden Baktık: Tedbirler, Hak İhlalleri ve Dayanışma
DEMOS ile Pandemiye Toplumsal Cinsiyet Lensinden Baktık: Tedbirler, Hak İhlalleri ve Dayanışma

DEMOS Araştırma Merkezi'nden Güley Bor, Güneş Daşlı ve Nisan Alıcı ile salgın ve savaş gibi kriz dönemlerinde toplumsal cinsiyet lensinin bize neler kazandırdığını konuştuk.

Bir de bunlar var

Erkekler Sevdikleri Trans Kadınları Neden Öldürüyor?
Tüp Bebek Tedavinizden Arta Kalan Embriyolarınız İtinayla Mücevhere Dönüştürülür!
Anneanne Evlerinin Anatomisi

Pin It on Pinterest